Jedna z najbardziej popularnych świętych w starożytności. Jako 12 – letnia dziewczynka, pochodząca ze starego rodu, miała ponieść męczeńską śmierć na stadionie Domicjana około 305 roku. Na miejscu „świadectwa krwi” dzisiaj jest Piazza Navona – jedno z najpiękniejszych i najbardziej uczęszczanych miejsc Rzymu. Tuż obok, nad grobem męczennicy wzniesiono bazylikę pod jej wezwaniem, w której 21 stycznia – zgodnie ze starym zwyczajem – poświęca się dwa białe baranki. Patronka dzieci, panien, ogrodników. Według legendy św. Agnieszka, całkowicie obnażona na stadionie, została rzucona na pastwę spojrzeń tłumu. Za sprawą cudu okryła się płaszczem włosów.

W ikonografii przedstawia się Świętą z barankiem mającym nimb lub z dwiema koronami – dziewictwa i męczeństwa. Nieraz obok płonie stos, na którym ją prawdopodobnie spalono.
Jej atrybutami są: baranek z nimbem lub ze sztandarem, gałązka palmowa, dwie korony – dziewictwa i męczeństwa, kość słoniowa, lampka oliwna, lilia, miecz, zwój.

A ta święta Agnieszka
tylko na obrazie
łagodnie tuli baranka
dni byłe krwawe
szalone
zginęła młodziutko
za wiarę, za przywiązanie
do niewinności

Dobrze, że Europa zaczyna dopominać się
o zamęczanych dziś chrześcijan.
Św. Agnieszko, pomagaj trwać
mimo wszystko…

Modlitwa

Wszechmogący, wieczny Boże, Ty wybierasz to, co słabe w oczach świata, aby zawstydzić to, co mocne, † spraw, abyśmy naśladowali stałość w wierze świętej Agnieszki, męczennicy, * której narodziny dla nieba obchodzimy. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, † który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.