Był wielkim teologiem, humanistą i poetą. Po studiach w Cezarei Palestyńskiej, Aleksandrii i Atenach podjął życie klasztorne w Poncie, gdzie przebywał już św. Bazyli. Był biskupem Sasiny a następnie pierwszym patriarchą Konstantynopola. Zrzekł się godności metropolity aby w samotni oddawać się kontemplacji i pracy pisarskiej.W swych poematach,których ocalało 245, pisze o tajemnicy wiary oraz przeżycia mistycznego. Patron bazylianów i poetów.

W ikonografii św. Grzegorz ukazywany jest jako biskup rytu bizantyjskiego lub w pontyfikalnych szatach rytu rzymskiego. Czasami u jego stóp Lucyfer – symbol herezji.
Jego atrybutami są: anioł, księga Ewangelii, paliusz.

Modlitwa

Boże, Ty oświeciłeś swój Kościół przykładem i nauką świętego Grzegorza, † spraw, abyśmy pokornie poznawali Twoją prawdę * i wprowadzali ją w czyn przez miłość. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, † który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.