Kasina WIelka – Kaplica na Brzegu

Aktualności

2023-12-05 16:25

Adwent – czas radosnego oczekiwania

Nowy rok liturgiczny rozpoczynamy 24-dniowym okresem Adwentu. Jest to czas szczególny, czas radosnego oczekiwania i przygotowania się na przyjście Jezusa.

Adwent jest szkołą czekania. To nie jest czas umartwień, ale porządkowania naszych sumień. Chciejmy i my sami, poprzez różne nabożeństwa, Msze Święte Roratnie oraz częstą modlitwę jak najlepiej przygotować się do Świąt Bożego Narodzenia.

Adwent kieruje myśli wiernych ku oczekiwaniu na powtórne przyjście Chrystusa na końcu czasów. Dlatego też Adwent jest okresem rekolekcji, skupienia i pokuty, a jednocześnie radosnego oczekiwania świąt Bożego Narodzenia.

W szeregu wielu świąt przeżywanych w czasie Adwentu na szczególną uwagę zasługuje Niepokalane Poczęcie Najświętszej Panny Maryi (8 grudnia – Msza św. w Kaplicy Na Brzegu). Wspominamy wówczas fakt zachowania Maryi od grzechu pierworodnego. W wielu parafiach formę przygotowania do tej uroczystości stanowi nowenna.

Termin „adwent” pochodzi od słowa łacińskiego „adventus” i oznacza nadejście. W czasach starożytnych termin ten miał wielorakie znaczenie. Np. w Cesarstwie Rzymskim oznaczał pierwsze oficjalne odwiedziny dygnitarza po objęciu władzy (kronikarz Filokales dzień intronizacji Konstantyna Wielkiego nazwał „advendivi”). Natomiast w religiach pogańskich oznaczało doroczny powrót bóstwa do świątyni, symbolizowany przez wystawienie jego obrazu.

Pierwsza wzmianka historyczna o Adwencie znajduje się w dekrecie Synodu w Saragossie (Hiszpania) w 380 roku. Miał tam charakter pokutny, związany z postem, abstynencją małżeńską oraz skupieniem i był początkowo przygotowaniem do święta Epifanii (Objawienia Bożego – Trzech Króli). Dopiero od V wieku Adwent traktowano jako przygotowanie wiernych do świąt Bożego Narodzenia.

W Rzymie zwyczaj obchodzenia Adwentu datuje się od VI wieku.

W okresie wczesnego chrześcijaństwa określenia tego używano na oznaczenie podwójnego przyjścia Syna Bożego: jako wcielenia człowieka i jako sędziego w chwale – na końcu świata.

Od czasów papieża Grzegorza Wielkiego (540-604) Adwent obejmuje cztery niedziele przed Bożym Narodzeniem i jest liturgicznym przygotowaniem na przyjście Chrystusa, bez praktyk pokutnych.

Adwent we współczesnej liturgii ma nie tylko przygotować wiernych do świąt Bożego Narodzenia, ale powinien mieć wymiar eschatologiczny oraz skłaniać do wybiegania myślą w przyszłość, kiedy Syn Boży przyjdzie po raz drugi – na Sądzie Ostatecznym. W tym też celu Kościół prowadzi rekolekcje adwentowe, kończące się zazwyczaj sakramentem pokuty, czyli pojednania się z Bogiem oraz z ludźmi, którym została wyrządzona krzywda.

Adwentem jest również życie każdego z nas, którzy oczekujemy spotkania z Chrystusem na progu śmierci. Jest to także okres oczyszczenia serc oraz pogłębienia miłości i wdzięczności dla Boga i Jego Matki Najświętszej. Adwent ma skłonić człowieka do refleksji nad własnym życiem, bo skoro Jezus przyjął ludzkie ciało i odkupił nasze grzechy, musimy wyjść Mu naprzeciw i przyjąć Jego zaproszenie. Objawi się to w nawróceniu człowieka mającego świadomość nieuchronności śmierci, a więc wyczekującego spotkania z Chrystusem. Nastrój oczekiwania uświadamia nam prawdę, iż Bóg ciągle do nas przychodzi przez poznawanie Go, dostrzeganie potrzeb innych ludzi, doskonalenie się. Zaduma nad tym faktem musi zaowocować podjęciem konkretnych postanowień. Owo oczekiwanie nie ma niczego wspólnego z apatią, biernością i pesymizmem. Człowiek powinien wykazać się aktywnością, oczekuje bowiem spotkania z Mesjaszem, przed którym musi stanąć pełen godności. To zaś zaowocuje radością płynącą z faktu, iż każdy dzień przybliża nas do spotkania z Bogiem.

W szeregu wielu świąt przeżywanych w czasie Adwentu na szczególną uwagę zasługuje Niepokalane Poczęcie NPM (8 grudnia) Wspominamy wówczas fakt zachowania Maryi od grzechu pierworodnego. W wielu parafiach formę przygotowania do tej uroczystości stanowi nowenna.

Czas Adwentu wiąże się z wieloma pięknymi zwyczajami pielęgnowanymi przez naszych praojców z wielką pieczołowitością. Na zwyczaje adwentowe w Polsce wpłynęły szczególnie praktyki benedyktynów i cystersów. Do tradycji wyłącznie polskich należy msza wotywna odprawiana przed świtem, zwana Roratami. Jest to Msza św. ku czci Najświętszej Maryi Panny, odprawiana przez cały adwent w dni powszednie.

Nazwa ta pochodzi od słów pieśni na wejście: „Rorate caeli desuper” – „Spuśćcie rosę niebiosa”. Najstarsze ślady odprawianej w Polsce Mszy św. roratniej sięgają XII w. W wieku XVI roraty były już znane w całej Polsce.

Podczas nich zapala się świecę roratnią, która symbolizuje Najświętszą Maryję Pannę, niosącą ludziom Światłość prawdziwą – Chrystusa. Biała lub niebieska wstążka na owej świecy mówi o Niepokalanym Poczęciu NMP. Zwyczaj jej umieszczania sięga czasów księcia Bolesława Wstydliwego (1126-1279). Na początku Adwentu przed ołtarzem katedry stawali przedstawiciele wszystkich stanów z zapalonymi świecami, powtarzając słowa: „Jestem gotów na sąd Boży”.

W niektórych regionach istniał zwyczaj „otrąbywania Adwentu” rano i wieczorem przez chłopców wiejskich na ligawkach (drewniany instrument podobny do klarnetu), które były używane tylko w czasie rorat.

Bogatą symbolikę posiadają adwentowe świece i lampiony. Wyrażają one radość, ponieważ światło jest znakiem Chrystusa, zapowiadanego przez proroków jako światłość (Iz 49, 6). Świeca jest także symbolem życia chrześcijanina, gotowego na spotkanie z Jezusem. Zachował się także piękny zwyczaj chodzenia do kościoła na Msze Św. roratnie z zapalonymi lampionami, które rozjaśniają ciemności długich grudniowych nocy.

Z Adwentem związany jest – ostatnio zapomniany – zwyczaj przygotowywania wieńca adwentowego. Od kilku lat są czynione starania, by przywrócić polskiej tradycji ten obyczaj z początku XX wieku. W Kościele katolickim miał on przypominać wiernym o zbliżających się świętach Bożego Narodzenia. Zwyczaj ten jednak przetrwał do dziś tylko w niektórych krajach katolickich. Igliwie symbolizuje świąteczną choinkę. Cztery świeczki oznaczają cztery tygodnie Adwentu. W domu przez kolejne niedziele zapala się najpierw jedną, potem dwie, trzy, a wreszcie wszystkie cztery świece. Cała rodzina gromadząc się w niedzielny wieczór przy wspólnej modlitwie zapala kolejne świece jako znak czuwania i gotowości na przyjście Jezusa, rozmyślając jednocześnie o narodzinach Jezusa oraz o zbliżającym się Nowym Roku.

Tradycja tworzenia wieńca adwentowego pochodzi z Niemiec i znana jest w Polsce od ponad 160 lat. Wieniec adwentowy posiada bogatą symbolikę: światło, zieleń i krąg, które oznaczają wspólnotę oczekującą w miłości i radości na przyjście Pana. W Wigilię Bożego Narodzenia 4 palące się świece oznajmiają przyjście Jezusa, który jest światłością świata.

Zbliżanie się Bożego Narodzenia w wielu rodzinach zaznacza się przez kalendarz adwentowy. Każdy jego dzień zawiera okienko z jakąś sceną biblijną, cytatem, myślą lub postanowieniem adwentowym. Taki kalendarz pomaga uświęcić czas i godnie przygotować się na spotkanie z Chrystusem. Łączy się z tym zwyczaj przedstawiania przez dzieci scen biblijnych. Owym wieczornicom adwentowym zwykle towarzyszy modlitwa, śpiew pieśni.

Wyjątkowy charakter – nie tylko dla dzieci – ma dzień 6 grudnia. Wspominamy wtedy św. Mikołaja – bpa Miry, znanego z hojności wobec najbardziej potrzebujących. Idąc za jego wzorem – obdarowujemy się w tym dniu prezentami.

Coraz bardziej rozpowszechnia się wśród dzieci zwyczaj zbierania „siana dobrych uczynków”. Po I niedzieli Adwentu dzieci otrzymują od rodziców pusty żłóbek. Wieczorem – podczas rachunku sumienia – za każdy dobry uczynek – dziecko wkłada do żłóbka źdźbło siana, przygotowując posłanie dla Dziecięcia Jezus. Obok żłóbka zwykle umieszczano figurki Matki Bożej i świętych. Istotą Adwentu jest więc, wprowadzenie wiernych w nastrój tęsknoty za Jezusem, który przyjdzie na końcu czasów.